Zamówienia sektorowe są odrębnym rodzajem zamówień publicznych. Wynika to głównie z odrębnego kręgu podmiotów, które mogą udzielać takich zamówień. W prawie Unii Europejskiej są one regulowane osobną dyrektywą, tzw. dyrektywą sektorową, co już wskazuje na potrzebę wyodrębnienia ich od klasycznych zamówień publicznych. W polskiej ustawie p.z.p. kwestia ta została uregulowana w osobnym rozdziale nazwanym „Zamówienia Sektorowe”. Ustawa ta, definiuje zamówienia sektorowe poprzez wskazanie w pierwszej kolejności podmiotów, które mogą udzielać zamówień sektorowych, a następnie przez określenie katalogu działalności tych podmiotów. Jeżeli zamówienie publiczne będzie udzielane w zakresie tych działalności, to stosujemy do niego przepisy sektorowe. Można, zatem wyróżnić podmiotowy i przedmiotowy aspekt tej definicji.1 Zgodnie z ustawą, podmiotami mogącymi udzielać zamówień sektorowych są:
a) podmioty prawa publicznego oraz ich związki, określone w art. 3 ust. 1 pkt. 3, tj. osoby prawne utworzone w szczególnym celu zaspakajania potrzeb o charakterze powszechnym nie mających charakteru przemysłowego ani handlowego, jeżeli jednostki sektora finansów publicznych finansują je w ponad 50% lub posiadają połowę udziałów/akcji lub sprawują nadzór nad organem zarządzającym lub mają prawo do powoływania ponad połowy składu organu nadzorczego lub zarządzającego;
b) zamawiający stricte sektorowi, określeni w art. 3 ust. 1 pkt. 4, tj. podmioty nie należące do sektora finansów publicznych, innych państwowych jednostek organizacyjnych oraz podmiotów prawa publicznego, którzy wykonują działalność sektorową (katalog działalności z art. 132 ust.1 p.z.p.) na podstawie praw szczególnych lub wyłącznych, albo jeżeli podmioty prawa publicznego wywierają na nie dominujący wpływ. Za prawa szczególne i wyłączne należy, zgodnie z p.z.p., uważać prawa przyznane w drodze ustawy lub decyzji administracyjnej polegające na zastrzeżeniu wykonywania określonej działalności dla jednego lub większej liczby podmiotów, jeżeli spełnienie określonych odrębnymi przepisami warunków uzyskania takich praw nie powoduje obowiązku ich przyznania. Jak twierdzi A. Szymańska2, pomimo tego, że w p.z.p. nie użyto pojęcia “podmiot prywatny” należy uznać, że w odniesieniu do praw szczególnych lub wyłącznych, chodzi właśnie o podmioty prywatne czyli takie, w których podmioty sektora finansów publicznych (a także państwowe jednostki organizacyjne nie należące do sektora finansów publicznych, podmioty prawa publicznego bądź ich związki), ani bezpośrednio ani pośrednio nie posiadają ponad połowy akcji lub udziałów, jak również w żaden inny sposób, bezpośrednio lub przez inny podmiot, nie wywierają na nie dominującego wpływu.
Jak wcześniej wspomniano w art. 132 p.z.p., określony został również katalog działalności, w których można udzielać zamówień sektorowych.3
Podstawowymi różnicami pomiędzy zamówieniami sektorowymi, a klasycznymi są4:
1) zwiększony próg wartości zamówienia od którego stosuje się ustawę p.z.p. Przy zamówieniach klasycznych jest to 14.000 EUR, natomiast przy zamówieniach sektorowych, ustawę stosuje się dopiero od kwot, przy których istnieje obowiązek przekazania ogłoszeń Urzędowi Oficjalnych Publikacji Unii Europejskiej, tj. zgodnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów5 dla zamówień sektorowych 400.000 EUR przy dostawach i usługach, oraz 5.000.000 EUR przy robotach budowlanych;
2) cechą zamówień sektorowych, są mniej restrykcyjne wymogi proceduralne, oraz wiele wyłączeń od stosowania ustawy (zawarty w art. 136 p.z.p. i nast.)
3) Jako tryby podstawowe w zamówieniach sektorowych, oprócz przetargu nieograniczonego i ograniczonego, wymieniony został również tryb negocjacji z ogłoszeniem, w związku z czym, nie stosuje się wymagań do tego trybu zawartych w art. 55 p.z.p.;
4) Trybami dodatkowymi, które mogą być zastosowane po spełnieniu przesłanek do ich użycia, są tryb negocjacji bez ogłoszenia oraz tryb z wolnej ręki. Nie znajdują tu zastosowania tryby licytacji elektronicznej oraz zapytania o cenę, jako że tryby te, są ze swojej natury przeznaczone do zamówień małych, co do których informacji nie przekazuje się Urzędowi Oficjalnych Publikacji Unii Europejskiej. Zastanawiać może nie wymienienie w przepisach dialogu konkurencyjnego jako trybu udzielania zamówień sektorowych. A. Kowalczyk6 twierdzi, że przez taki zabieg, ustawodawca chciał wyeliminować możliwość stosowania tego trybu. Jako argument podaje redakcję art. 134 p.z.p., w którym prawodawca używa zwrotu “zamówienia sektorowego można udzielić w trybie (…)”, co miałoby oznaczać, że zamówień sektorowych udziela się tylko w trybach wymienionych oraz fakt, że tryb ten został w prawie Unii Europejskiej uregulowany jedynie w dyrektywie klasycznej.
1 zob. W. Dzierżanowski, Prawo…, komentarz do art. 132.